Er zijn zoveel onderwerpen, waarom dan nu aandacht besteden aan iets dat niet bepaald vrolijk stemt? En wat heeft het met de uitgeverij of jullie boeken te maken? Logische vragen, en het zal duidelijk worden hierna. Al weet je dat bij mij nooit zeker, want nog niet lang geleden noemde iemand mij - weliswaar gekscherend bedoeld - een zwamneus. Waar ik overigens vrolijk van werd en wat ik als compliment opvatte. Zo zie je maar weer, niks is rechtlijnig. En het mag op deze plaats worden aangenomen dat ik niet simpelweg een onderwerp uit de lucht pluk en ga delibereren. Hoe graag ik ook eens op de hedendaagse Wilde(rs)-politiek zou willen ingaan, van leer zou willen trekken zelfs, daarvoor is dit niet de plek. Tenzij politiek boek-gerelateerd is, dan wel. En daar is wel een actuele link, maar niet vandaag, niet hier. Vandaag wil ik het over het boekgenre 'Dark' hebben.
Om te beginnen kan ik zeggen dat er al discussie is over de vraag of het wel een genre is. Om die vraag te beantwoorden moet je eerst definiëren wat een genre is. Zo academisch en theoretisch wilde ik het helemaal niet benaderen, maar ik ben nog niet begonnen met schrijven of ik loop al tegen dit essentiële uitgangspunt aan. Laat ik het simpel houden: genre is een indeling in soort. Laat ik het technisch verwoorden: de indeling in NUR-codes - u hebt ze vast wel eens opgemerkt, die nummers in het colofon. Colofon...huh? Daar stopt mijn uitleg toch echt. Eenvoudig dus, noem het NUR-codenummer van de roman in het genre Dark en je bent er, de gemakken van de 21e eeuw. Jammer maar helaas: zo fijnmazig is het systeem niet. De duistere roman heeft geen eigen code. Aha, zult u zeggen, geen genre dus. Maar dat ligt weer veel ingewikkelder natuurlijk.
Een goed fictie boek, dat graag ook nog van enige importantie is, wordt al snel onder de algemene noemer 'literaire roman' ingedeeld. Als lezer weet je dan verder niks, alleen dat het een zekere kwaliteit zou moeten waarborgen en niet onder een meer specifiek genre is in te delen (of door de uitgever is besloten om dat niet te doen). De Online Bibliotheek somt bij de genres o.a. 'Engelstalig', 'Liefde & Lust' en 'Literaire thrillers' op. Het mag duidelijk zijn dat het deels eigen toegekende petten zijn, om het aanbod overzichtelijk te houden. Engelstalig een genre noemen is wel heel erg ver van enige genre-indeling verwijderd, dat zal iedere leek begrijpen. Feelgoodromans staan niet als zodanig in de NUR-codelijst, maar vallen bij die indeling onder de code romantiek, terwijl feelgood echt omvattender is dan romantiek. En de kwalificatie met een eigen NUR-code voor 'literaire thriller' is voor flinke discussie vatbaar, al ware het omdat de uitgever (of selfpublishing-auteur) die code zelf toekent. Het is dus niet eenvoudig en de vraag is misschien wel of je het toekennen van een pet aan professionals moet overlaten of juist aan fans. Maar het systeem laat het allemaal aan de uitgever over. Het kan ook moeilijk anders. Het staat echter vast dat 'het duister' fans kent, niet alleen in de filmwereld maar ook in de boekenindustrie. Al is die club vast niet al te groot. Misschien moet je het daarom wel een 'niche' noemen, een beperkt afgebakend terrein van de markt. Maar afgebakend? Waar dan...?
Persoonlijk vind ik dat het systeem van genre-indeling beter kan, verfijnder. Als uitgever zou ik het toejuichen, als lezer ook. Dan vinden boeken en lezer elkaar (nog) beter. Er gebeurt op dat gebied al van alles achter de schermen, maar breidt de NUR-codes ook maar uit, zeg ik.
Terug naar Dark. Een donkere roman mag je (wat mij betreft) best een genre noemen, een sub-genre onder de romans, mits er duidelijk herkenbare overeenkomsten zijn, onder meer in de thema's die aan de orde komen, maar ook zeker door de manier waarop het naar voren wordt gebracht en als de verhalen min of meer dezelfde gevoelens oproepen. Duisterheid, pessimisme, fatalisme, cynisme, verlies van moraliteit, vervaging van grenzen van goed en kwaad, de rauwe zelfkant van de samenleving, het zijn zo maar wat elementen die het kunnen duiden of die er onder kunnen vallen. Dit onder ogen ziende besef ik dat het een lastige blijft. Een 'lichte' wending in een verhaal kan het al weer buiten 'de groep' doen vallen, zeker als het verhaal onverwacht goed afloopt.
Ik kom maar ter zake nu, want anders verdwaal ikzelf nog in de materie. Ik heb me er alleen maar wat over gebogen omdat Uitgeverij Hartklopper overweegt een manuscript te selecteren waarin de donkere kant van een leven de rode draad van het fictieve verhaal vormt. En vanzelfsprekend mag ik het dan ook lezen. Het hoofdpersonage in dat verhaal krijgt als volwassene tegenslag op tegenslag en komt in de goot terecht; hij dwaalt af van het keurige pad dat hij daarvoor bewandelde en niks lijkt hem nog uit te maken. Dat dit alles veroorzaakt werd door een onverwerkt trauma dat hij als kind opliep wordt pas veel later duidelijk. Er worden hem handen aangereikt, maar de vraag is of hij zich wel uit de drek wil laten trekken. Wil hij wel weer terug naar zijn oude ik, of blijft hij liever aan de rand van de samenleving, na alles wat hij heeft meegemaakt? Of: nu hij de goot is gaan koesteren? Meer zeg ik er nu niet over, want dan zullen hardcore Dark-fans het misschien meteen weer 'buiten de groep plaatsen'. Dan krijgt het direct weer een stigma, een verhaal dat uit een groep geschopt wordt. Afgeschoten. En zoiets gaat weer een eigen leven leiden, u kent het wel. Ik ben nu alleen nog maar wat aan brainstormen wat dit manuscript betreft en dit stukje is maar een windvlaag in dat proces. Ik neem jullie gewoon even mee in mijn denkprocessen.
Ach, vooruit nog wat meer de grenzen aftasten, zonder echt meer te vertellen over de inhoud, want ik wil het hier algemeen houden. De inhoud komt later wel eens. Het verhaal bevat ook wel wat humor en het eind is minder dark dan de rest. Hoe vervaagt mag dark zijn om nog dark te blijven heten? En is humor in dit verband minder erg als het galgenhumor is? Maar hier houd ik het bij. Natuurlijk ben ik er niet om u met dit blog te leren of te vermaken, het doel is dat ik een vorm van marktonderzoek houd. Eigenlijk had ik het bij een paar vragen kunnen houden:
Leest u wel eens duistere romans zoals hier bedoeld?
Zo niet, zou u ervoor openstaan?
Bent u misschien een heel klein beetje nieuwsgierig naar het duistere verhaal waar dit blog uiteindelijk om draait?
Natuurlijk schrijf ik dit een beetje voor de leuk, en om van de straat te zijn. Leuk plaatje erbij maken en ik ben weer blij als een kleine. Laat ik dan, nu ik toch bezig ben, ook maar verklappen dat ik van dat manuscript heb genoten. Al past het woord genot weer niet zo bij het genre. En daar kan ik ook wel weer een uitzondering op bedenken, maar dan komt er geen eind aan dit stukje. Wat ik overigens niet ga verklappen is of er ook maar iets van seks in het verhaal voorkomt. Want dat zou in deze verwarrende tijd natuurlijk eerst moeten worden voorgelegd aan de ethische commissie van de uitgeverij. Ik verhul mij in stilzwijgen daarom, want we willen als uitgeverij uiteraard alle kwetsbaarheden het liefst omzeilen en geen rimpeltje van onrust in lezerszieltjes veroorzaken. Er zijn overigens al stemmen opgegaan bij onze uitgeverij om daarom maar een geheim 'black label' op te richten. Maar goed, waar op social media zouden de mogelijke fans van deze roman, en het bedoelde genre, zitten? Of vinden die lezers social media veel te licht(voetig)?
Wilt u reageren? Dat kan via opmerkingen onder de post met bovenstaande afbeelding op onze social media: @uitgeverij-hartklopper.nl, Facebook: Hartklopper Boeken en LinkedIn: Aldert Schuil.
Dank voor het lezen
Blog van Uitgeverij Hartklopper
blogger: Aldert Schuil